may 9 2008

review

ketelmuziek
by peter rijnsburger

Ik ben altijd een trouwe bezoeker van het )toon) festival geweest, dus toen ik het bericht kreeg dat er een Toon avond zou plaatsvinden in de Philharmonie te Haarlem hoefe ik niet lang na te denken. Hoewel er dit jaar geen festival komt kunnen we wel enkele afzonderlijke avonden verwachten. Dat is een goede zaak, want zonder een Toonfestival (voor het laatst in 2006 gehouden) komt de experimentele en eigenzinnige muziek niet vaak in de publiciteit. Natuurlijk zijn er kleinschalige evenementen op speciale plekken, zoals in Amsterdam de kraakgeluiden op maandagen, Zaal 100 en Steim, maar daar moet je wel van op de hoogte zijn. Maar goed, op 9 mei waren vaste toonbezoekers en andere nieuwsgierigen afgekomen op een programma met Hilary Jeffery, Mats Gustafsson en Cor Fuhler. Ditmaal was de grote zaal van de Philharmonie het podium, letterlijk en figuurlijk. Het publiek zat net als de muzikanten op het podium met uitzicht op de zaal, in terwijl de muzikanten naar het orgel keken. Vier korte sets ondersteund door visuals van Martijn van Boven zorgden voor een intrigerende avond van improvisaties op trombone, gitaar, baritonsaxofoon en piano. Trombonist Hilary Jeffery kreeg hulp van gitarist Josh Pollock van de band University Of Errors (die begin deze maand schitterde in OT301 met werk van The Soft Machine, Kevin Ayers en Robert Wyatt). Na een subtiele start bemoeide Josh zich ermee en groeide de set uit tot luidruchtig kabaal, waarna het geheel weer subtiel eindigde. Mooie filmische klanken. Mats ziet eruit als een powerlifter die zich oppompt voor een explosieve actie. Hij begint met een dreigend intro van noisy klanken voordat hij zijn sax omgordt en de kleppen het werk laat doen. Je hoort niet alleen noten, ook het blazen, zuchten en de klikkende kleppen doen mee. De luisteraar wordt zo als het ware in het instrument getrokken, of om een vergelijking met film te maken, je zit in het hoofd van de acteur, net als in Being John Malkovich. Alleen lig je na afloop niet in de berm van een autoweg, maar zit je op het podium van de Philharmonie en drink je in de pauze iets verfrissends. Daarna was het de beurt aan Cor Fuhler. Hij gaf een demonstratie geluidsexperimenten met piano, waarbij de snaren vooral werden bespeeld met behulp van elektrische draaiborstels en andere apparaten. Er ontstonden zo drones en razendsnelle trillingen die met de toetsen onmogelijk kunnen worden gespeeld. Zelfs niet als je zo vingervlug bent als Charlemagne Palestine of Oscar Peterson. Tot slot spelen Cor en Mats een ingetogen improvisatie voor piano (nu de toetsen!) en baritonsax. Samen zijn ze ook te vinden op een LP van het Narrominded label. Elk met een eigen kant, ofwel een split LP, waarvan de hoes boven dit stukje staat. Een speciale avond, met als conclusie dat toon leeft, net als de bruisende Haarlemse binnenstad waar het nog lang rumoerig bleef, met dank aan het prachtige weer en de traditionele potjesnacht waar bezoekers planten en bloemen bij diverse stalletjes konden kopen.

original article